Czy nauczyciele powinni pokazywać (władzę) autorytet?

Nauczyciel jako autorytet

Który nauczyciel był dla Ciebie autorytetem? Pamiętasz?
Dla mnie były to pani  Jagodzińska i pani Nowacka. To, co powiedziały, było prawem. Wychowywały, nie będąc despotkami – i brały na siebie odpowiedzialność, doprowadzając nas do dojrzałości.

Autorytet w szkole

Podchodząc do tematu władzy w szkole, należy najpierw wyjaśnić kwestię terminologii. Definicja najważniejsza dzisiaj, bo łatwa do zastosowania w codziennym życiu szkolnym, mówi o […] mocy wywierania pozytywnego lub negatywnego wpływu na innych ludzi, czyli o autorytecie, który umożliwia ludziom wywieranie społecznego wpływu na ludzi lub grupy […].

Nauczyciele z autorytetem ≠ nauczyciele autorytarni

Każdy, kto utożsamia „nauczycieli z autorytetem” z „nauczycielami autorytarnymi”, popełnia duży błąd: nauczyciele z autorytetem nie muszą stale udowadniać swoich umiejętności. Udowodnili już, że są dobrzy w arytmetyce, mają dogłębną wiedzę literacką czy doskonałe umiejętności sportowe. Lubisz coś od nich usłyszeć. Decyzje podejmowane przez takich nauczycieli są postrzegane i akceptowane jako sprawiedliwe i właściwe.

Nauczycielom autorytarnym natomiast brakuje pewności siebie. Żądają bezwarunkowego posłuszeństwa, a ich działania należy rozumieć jako sygnał władzy. Ustalono rygorystyczne zasady, których nie należy kwestionować. Decyzjom często brakuje wyczucia proporcji, a naruszenia zasad prowadzą do surowych kar.

Tak więc: nauczyciele z autorytetem i nauczyciele autorytarni to dwa zupełnie różne podejścia do nauczania i wychowania. Nauczyciel z autorytetem zdobywa szacunek uczniów dzięki swojej wiedzy, sprawiedliwości i empatii. Jest przewodnikiem, który potrafi inspirować i motywować, nie musząc stale udowadniać swojej wartości. Jego decyzje są postrzegane jako sprawiedliwe, a relacje z uczniami opierają się na wzajemnym szacunku.

Z kolei nauczyciel autorytarny opiera swoją władzę na surowości i bezwarunkowym posłuszeństwie. Zamiast budować zaufanie, wymusza posłuch poprzez rygorystyczne zasady i kary. Taki nauczyciel rzadko zyskuje prawdziwy szacunek uczniów, a jego podejście często prowadzi do konfliktów i braku zaangażowania ze strony młodzieży. W rezultacie autorytarny styl może prowadzić do problemów behawioralnych u uczniów oraz wypalenia zawodowego u samego nauczyciela.

Dlaczego autorytet jest tak ważny dla uczniów?

Dojrzałość osobista dzieci, czy też nastolatków obejmuje także kwestionowanie władzy. Wyznaczając jasne granice, nauczyciel może skierować uczniów z powrotem na bezpieczne ścieżki, przypominając im w ten sposób o niezbędnym szacunku i zasadach. Szczególnie w okresie dojrzewania dochodzi do różnorodnych sytuacji, w których uczniowie mogą uzyskać wskazówki dotyczące swojego późniejszego życia.

W dzisiejszych czasach często brakuje granic, których młodzi ludzie doświadczają w domu rodziców. To sprawia, że wytyczne ustalane przez nauczycieli są tym ważniejsze. Nauczyciele emanujący autorytetem nie przejmują się miłością swoich podopiecznych. Nie chcą witać swoich uczniów „piątką” na przerwie. I może nie powinni. Zamiast tego są autorytatywnymi, dorosłymi postaciami, budzącymi szacunek. Jednak nie ze względu na swój urząd – raczej tytuł ten nadawany jest im przez tych, którzy nieustannie dojrzewają. Wszędzie tam, gdzie brakuje autorytetu, konsekwencje są dramatyczne. Jeśli uczniom brakuje niezbędnego wsparcia w okresie dojrzewania, niepewność szybko się rozprzestrzenia. W młodym wieku może to być synonimem niskiej tolerancji na frustrację, braku szacunku, a nawet problemów behawioralnych.

Ale nauczyciele również nie są odporni na konsekwencje. W najgorszym przypadku problemy z autorytetem uwidaczniają się wraz ze spadkiem motywacji, nadmiernym stresem i zaburzeniami kontaktu z uczniami. To tylko mały krok do przerażającego wypalenia zawodowego.

Autorytet nauczyciela
Należy wychowywać uczniów na wolnych i odpowiedzialnych ludzi.

Stan aktualny

Dzisiejsza edukacja znalazła się w polu napięcia. Należy wychowywać uczniów na wolnych i odpowiedzialnych ludzi. Młodych ludzi nie motywuje już laska, ale jasne zasady, empatia i uznanie dla ich osiągnięć.

Miłość nauczyciela do uczniów nie wyraża się jedynie poprzez ciągłe pochwały. Odpowiedzialne rodzicielstwo obejmuje raczej zawieranie umów i konsekwentne dbanie o ich przestrzeganie.

Uczeń, który rozumie, że nauczycielowi zależy na tym, aby nauczany materiał był rzeczywiście zrozumiały, będzie mógł łatwiej uznać jego autorytet.

Pedagog interesuje się uczniem jako osobą i jego postępami w nauce. 

Podsumowując, autorytet nauczyciela odgrywa kluczową rolę w procesie wychowawczym i edukacyjnym, pomagając uczniom nie tylko w zdobywaniu wiedzy, ale także w kształtowaniu ich charakteru i postaw. Nauczyciel, który potrafi zbudować autorytet oparty na szacunku, empatii i sprawiedliwości, staje się nieocenionym przewodnikiem dla młodzieży, zwłaszcza w trudnym okresie dojrzewania. W dzisiejszych czasach, gdy tradycyjne granice są często zatarte, rola takiego nauczyciela staje się jeszcze bardziej istotna. Tylko dzięki odpowiedniemu podejściu nauczycieli uczniowie mogą rozwijać się w sposób harmonijny, przygotowani do wyzwań dorosłego życia.